Διαβατήριο

Ιστορίες ελληνικής τρέλας

Πρόσφατα με προσέγγισε κάποιος (ας τον ονομάσουμε Νίκο) για να μου ζητήσει συμβουλές για το πως μπορεί να αποκτήσει ταξιδιωτικά έγγραφα για να ταξιδέψει στο εξωτερικό. Ο Νίκος γεννήθηκε στην Ελλάδα πριν το 1984 από Ελληνίδα μητέρα και ομογενή πατέρα από την Αλβανία. Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, όσοι γεννιούνται από πατέρα Έλληνα πολίτη είναι αυτόματα Έλληνες πολίτες από τη γέννηση τους. Όσοι όμως γεννιούνται από μητέρα Ελληνίδα είναι Έλληνες πολίτες αυτόματα μόνο εάν γεννήθηκαν μετά το 1984. Όσοι Έλληνες γεννήθηκαν πριν το 1984 από Ελληνίδα μητέρα μπορούν να γίνουν Έλληνες πολίτες μόνο κατόπιν αίτησης τους με την διαδικασία της πολιτογράφησης.

Ο Νίκος λοιπόν δεν γεννήθηκε Έλληνας πολίτης, έχει όμως το καθεστώς Ο.Τ.Α. (Ομογενής Τουρκίας-Αλβανίας) από τον πατέρα του. Σύμφωνα με την παλιά νομοθεσία των διαβατηρίων πριν το 2005, Έλληνες ομογενείς με το καθεστώς Ο.Τ.Α. που δεν είναι Έλληνες πολίτες δικαιούνται Ελληνικά διαβατήρια. Αυτή η διάταξη ήταν ιδιαίτερα προβληματική, αφού τα διαβατήρια είναι απόδειξη ιθαγένειας και δεν μπορεί ένας μη Έλληνας πολίτης να κατέχει ελληνικό διαβατήριο με την ένδειξη "Ιθαγένεια - Ελληνική". Μείωνε δε και την αξία των διαβατηρίων των πραγματικών Ελλήνων πολιτών, αφού τα διαβατήρια τους δεν αποτελούσαν πλέον απόδειξη ιθαγένειας.

Με τα καινούρια διαβατήρια, η διάταξη αυτή καταργήθηκε και πλέον διαβατήρια εκδίδονται μόνο σε Έλληνες πολίτες. Ο Νίκος όμως, είχε συνηθίσει από πατέρα και παππού να επωφελείται ως Ο.Τ.Α., αφού δεν είχε την υποχρέωση να εκπληρώσει στρατιωτικές υποχρεώσεις όπως όλοι οι Έλληνες άνδρες, αλλά είχε κατά τα άλλα όλα τα δικαιώματα των Ελλήνων πολιτών με διαβατήριο και μόνιμη άδεια παραμονής ομογενούς, εκτός το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Έτσι του κακοφάνηκε ιδιαίτερα που μια μέρα δεν μπορούσε να πάρει πλέον διαβατήριο, και βρέθηκε με το εξής δίλημμα: να κάνει αίτηση πολιτογράφησης, να γίνει Έλληνας, να πάει στρατό και να κατέχει και νόμιμα Ελληνικό διαβατήριο ή να μείνει ως έχει αλλά εγκλωβισμένος στην Ελλάδα! Ένα δίλημμα που είναι αποτέλεσμα της προνομιακής μεταχείρισης που είχαν οι Ο.Τ.Α., μιας και η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ομογενείς ακόμα και εκείνους που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στην Ελλάδα!

Μελετώντας εγώ την υπόθεση του Νίκου, η πρώτη μου ερώτηση στον Νίκο είναι αν έχει ή αν θα μπορούσε να αποκτήσει Αλβανικό διαβατήριο. Με το αλβανικό διαβατήριο, όλα τα προβλήματα του θα είχαν λυθεί, θα μπορούσε να ταξιδεύει στο εξωτερικό, το πολύ πολύ να χρειαζόταν προξενική θεώρηση για ορισμένες χώρες. Κατόπιν έρευνας, αποδείχθηκε πως δεν είχε τις προϋποθέσεις για Αλβανική ιθαγένεια. Άρα ο Νίκος ήταν ανιθαγενής, δεν είχε δηλαδή την ιθαγένεια καμίας χώρας.

Υπάρχουν δυο πολύ σημαντικές διεθνείς συνθήκες για τους ανιθαγενείς, τις οποίες η Ελλάδα έχει επικυρώσει ως νόμο του κράτους. Η πρώτη, η συνθήκη του 1954 για τους ανιθαγενείς με το άρθρο 27 λέει ότι οι χώρες έχουν υποχρέωση να εκδίδουν ταξιδιωτικά έγγραφα σε όσους ανιθαγενείς διαμένουν στην επικράτεια τους. (Ταξιδιωτικό έγγραφο δεν είναι μόνο το διαβατήριο, αλλά και άλλα έγγραφα που επιτρέπουν ταξίδια στο εξωτερικό με προξενική θεώρηση της χώρας επίσκεψης) Η δεύτερη συνθήκη, η συνθήκη του 1961 λέει ότι όποιος γεννιέται ανιθαγενής αποκτά αυτόματα την ιθαγένεια της χώρας στην οποία γεννήθηκε.(ΦΕΚ 271/2004)

Με βάση αυτές της δυο συνθήκες είπα στον Νίκο το εξής: Νίκο μην φοβάσαι, υπάρχουν δυο περιπτώσεις: ή είσαι ανιθαγενής ή δεν είσαι. Εάν δεν είσαι ανιθαγενής, που βάσει του νόμου κανονικά δεν θα έπρεπε να είσαι αφού θα έπρεπε να είχες γίνει έλληνας πολίτης αυτόματα εκ γενετής, τότε δικαιούσαι ελληνικό διαβατήριο σαν Έλληνας πολίτης. Εάν πάλι είσαι ανιθαγενής, που κανονικά δεν θα έπρεπε να είσαι, αλλά Ελλάδα είναι αυτή, τότε δικαιούσαι ταξιδιωτικό έγγραφο με βάση την συνθήκη του 1954.

Ο Νίκος βέβαια θα προτιμούσε να είναι ανιθαγενής για να μπορεί να έχει ταξιδιωτικά έγγραφα χωρίς στρατιωτική υποχρέωση. Εξάλλου, ο νόμος που λέει ότι οι ανιθαγενείς που γεννιούνται στην Ελλάδα γίνονται αυτόματα έλληνες δεν εφαρμόζεται, το ελληνικό κράτος δεν θέλει να τους κάνει όλους Έλληνες. Ο Νίκος φοβόταν όμως ότι θα του έλεγαν, αφού μπορείς να κάνεις αίτηση πολιτογράφησης να γίνεις Έλληνας, τι τα θες τα ταξιδιωτικά έγγραφα; Δεν πάει έτσι, του είπα. Η αίτηση πολιτογράφησης προϋποθέτει χρηματικό κόστος και για να πολιτογραφηθείς Έλληνας πρέπει να ορκιστείς. Πες απλά ότι δεν έχεις ελληνική εθνική συνείδηση, του είπα, και ότι δεν μπορεί με το ζόρι να θέλουν να σε βάλουν να ορκιστείς ενάντια στα πιστεύω σου.

Έτσι, η πρώτη του κίνηση ήταν να κάνει αίτηση στο υπουργείο εσωτερικών για ταξιδιωτικά έγγραφα με βάση την συνθήκη του 1954. Ε λοιπόν, η αίτηση του απορρίφθηκε, με την αιτιολόγηση ότι πληρεί τις προϋποθέσεις για να πολιτογραφηθεί - και όχι ότι είναι ήδη Έλληνας πολίτης. Η συνθήκη του 1954 όμως δεν προβλέπει καμία εξαίρεση για όσους μπορούν να πολιτογραφηθούν. Η συνέχεια αναμένεται δικαστικά, εάν ο Νίκος το αποφασίσει...


Συμπέρασμα: Ο μεγαλύτερος παράνομος στην Ελλάδα είναι το κράτος. Της μιας παρανομίας μύριες άλλες έπονται. Η κυβέρνηση εξέδιδε διαβατήρια σε αλλοδαπούς ομογενείς, διατηρούσε ειδικό προνομιούχο καθεστώς για την αποφυγή της στράτευσης, δεν εφαρμόζει το ΦΕΚ 271/2004 για τους ανιθαγενείς αλλά ούτε και την συνθήκη του 1954, και με την μια παρανομία καλύπτει την άλλη.